Nema sumnje da je porodica kao specifična biosocijalna zajednica ljudi, jedna od najznačajnijih društvenih grupa. Specifičnost porodice iskazana je time što se ona u sociologiji obično svrstava u tzv.primarne društvene grupe. Taj termin je uveo američki sociolog Čarls Kuli, a pod njim je podrazumevao one grupe koje je se odlikuju velikom ličnom prisnošću (tu su odnosi licem u lice), saradnjom i solidarnošću. One su primarne u tom smislu što su univerzalne i što su najvažnije za formiranje društvene prirode i ideala pojedinca.
Kao i sve druge društvene grupe, porodica je posrednik između društva i pojedinca,ali je ona i ovde specifična po tome što zadovoljava veći broj potreba i vrši više funkcija od bilo koje druge društvene grupe. Porodica je, dakle, kompleksna društvena grupa sa čitavim nizom značajnih funkcija, koje su se istorijski menjale i menjaju, kako u odnosu na društvo tako i u odnosu na pojedince.Specifičnost porodice kao bio- socijalne i psihičke zejednice ljudi i njena posebna uloga u društvu i u životu pojedinca iziskuje poseban pristup njenom proučavanju, što se do sada nije u velikoj meri uvažavalo.
Porodica je specifična društvena grupa koja se istorijski razvijala i menjala, u kojoj se prepliću društveno-ekonomski, biološki i psihički činioci. Bioločki karakter porodice je jedan od osnovnih obeležja. Ono obuhvata dve vrste međusobno povezanih ali različitih odnosa u kojima se prožimaju biološki, psihološki i društveni elementi. A to su: zadovoljavanje polnog nagona i emotivnih potreba ljudi, rađanje i podizanje dece. Iako se ove kategorije mogu odvijati i izvan porodice, one se najvećim delom odvijaju u porodici.
Iako nam se čini da o porodici uglavnom dosta toga znamo, njeno naučno proučavanje nije nimalo lako. Tako da u ovoj oblasti postoji niz neraščišćenih pitanja i problema, počev od istorijskog razvoja porodice, preko njene strukture i funkcije, odnosa prema globalnom društvu, unutrašnjih odnosa i dinamke. Složenost porodice kao posebne društvene grupe i teškoće koje se javljaju u njenom proučavanju iziskije saradnju velikog broja nauka, kako prirodnih, tako i društvenih. Više o pojmu porodice.
Literatura: Mučibabić M. (2006) : Porodica-kontroverze i izazovi, Beograd
Od velikog je značaja za dete kao ličnost da živi i odrasta u porodici u kojoj postoje oba roditelja i da ti isti roditelji vole i na pravilan način ,,podižu“ svoje dete.To se ogleda u vaspitanju, ishrani i j0š mnogo toga. Veoma veliki uticaj na kasniji, odnosno budući život deteta ima to da li je dete odrastalo sa samo jednim roditeljem. Dete koje je raslo samo sa jednim roditeljem, često, kada odraste i samo postane roditelj, ne može pružiti svome detetu ljubav koju on nije dobijao od strane svog roditelja. Iz pomenutog razloga veoma je bitno da je porodica na okupu, da sve u porodici funkcioniše kako treba, da u suprotnom ne ostavi negativan uticaj na dete koje tu živi. To dete jednog dana će i samo postati roditelj koje će imati svoje dete koje treba da na najbolji način odraste. I zato je porodica igra veoma važnu ulogu za buduće roditelje, uopšte za buduće civilizacije.
Sigurno je da svaka ličnost u svom svakodnevnom životu, radu, oblicima ponašanja, vidovima sudelovanja u društvu, načinu provođenja slobodnog vremena, stavovima, interesima itd., nosi obeležja svoje porodice. Uslovi porodičnog života, posebno pravu sliku o braku, porodici, o odnosima – dete dobija u vlastitoj porodici. Među elemente porodičnog života koji su najvažniji za razvoj ličnosti deteta su:
materijalni uslovi života vezani za socio – ekonomski položaj porodice;
profesionalni nivo roditelja;
kulturni nivo porodice;
struktura porodice;
promena životne sredine;
nivo aspiracije roditelja itd.
Za porodicu se može reći da ona daje osećaj pripadanja porodici/roditeljima, ljubav i poštovanje među članovima porodice, sigurnost i stabilnost, što niko drugi to ne može dati detetu. Bez porodice dete ne bi moglo steći oblike ponašanja koji su tipični za čoveka, jer ono rođenjem ne donosi ništa (samo dispozicije), sve stiče u okolini koja ga okružuje i koja na njega deluje, a prva takva je upravo porodica. Porodični uslovi mogu značajno uticati i na socijalnu diferencijaciju i šanse deteta u školskom uspehu. I obrazovanje je takođe važno. Porodice su pozvane da ljubavlju i bliskošću svojim članovima ublaže osećanje anksioznosti i očajanja koji su rezultat neuspeha da se čovek snađe u širem društvu.
Više o tome na sajtu
Kada je reč o istorijskom razvoju porodice, treba reći da postoje dva osnovna gledišta o ovom pitanju: (1) da je monogamna porodica osnovni i univerzalni oblik porodice; i (2) da je porodica istorijski i prostorno promenljiva društvena grupa, koju na nižim stupnjevima društvenog života ne nalazimo u monogamnom obliku.
Prvu tezu zastupali su neki antički filozofi, zatim rimski pravnici i hrišćanski teolozi, a razvili su je Ogist Kont, Frederik Le Plej i Vestermark. Kont je smatrao da patrijahalna porodica u kojoj dominiraju muškarci oduvek postojala, da je nerazrešivost braka opšte obeležje porodice i da je žena bila inferiorniji pol. Sl.tvrde i Frederik, Le Plej i Vestermark. Suprotno njima, Post tvrdi da je monogamni brak proizašao iz čiste zajednice žena, prolazeći kroz etape ograničene zajednice žena, poliandriju i poliginiju.Na nižem stepenu divljaštva ljudi su živeli u hordama. U njima nisu postojali izdiferencirani porodični odnosi, pa je čitavo društvo predstavljalo istovremno i jednu porodicu. Pretpostavlja se da je tada vladao promiskuitet, opšta sloboda polnih odnosa. Svaka žena je pripadala svakom muškarcu, a deca su bila zajednička.Morgan smatra da se iz ovog stanja neregulisanih polnih odnosa vrlo rano izdiferencirala takozvana ,,porodica krvnog srodstva,,. U njoj je vladao princip endogamije – polni odnosi su dozvoljeni samo unutar te grupe, ali ne i izvan nje. I dalje, bračni odnosi su ostvarivani po generacijama – svi dedovi i babe u okviru porodice međusobno su muževi i žene. Takav je slučaj i sa njihovom decom – očevi i majke, koji čine drugi krug supružnika a njihova deca treći krug supružnika. Znači zabrana počinje da važi samo po vertikalnoj liniji – roditelji i deca. Iz ovoga nastaje novi oblik porodice ,,punalua’’. I ona je oblik grupnog braka ali za razliku od prethodnog, koji se zasniva na principu endogamije, ovaj se zasniva na principu egzogamije.Sa razvojem društva i promenama u društvenoj strukturi, koje su izazvane razvojem proizvodnih snaga i produkcionih odnosa, nastajali su i smenjivali se pojedini oblici istorijskog života, od najprimitivnijih do savremenih.
Biološki karakter porodice je jedno od njenih osnovnih obeležja. ono obuhvata dve vrste međusobno povezanih, ali i različitih odnosa u kojima se prožimaju biološki, psihološki i društveni elementi: zadovoljavanje polnog nagona i emotivnih potreba ljudi, pa i rađanje i podizanje dece.
|
|
